دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق -گرایش حقوق بین الملل
بررسی حقوقی داوری اینترنتی در تجارت بین المللی
چکیده
امنیت حقوقی اولین دغدغه و نگرانی در مورد قراردادهای الکترونیکی در فضای مجازی می باشد. امنیت قراردادهایی که بصورت آنلاین با مشتریان خارجی منعقد می شود، بی تردید جنبه نگران کننده ی فعالیت کنونی تجارت الکترونیکی است. این امر هدف و انگیزه پژوهش حاضر است که به طور کامل به تعیین مرجع صالح رسیدگی و قانون قابل اعمال در قراردادهای تجاری الکترونیک با اعمال قواعد حقوق بین الملل خصوصی اختصاص یافته است. لازم به ذکر است موضوع این نوشتار همه پرسش ها و مسایل مرتبط با حوزه قراردادی را در بر نمی گیرد. در واقع این تحقیق در مورد مسئله (قانون قابل اعمال) و (مرجع صالح رسیدگی کننده) متمرکز می باشد. بنابراین، در این جا بحث از مسائل خاص اهلیت طرفین، شکل و شیوه اثبات سند و همچنین شیوه های پرداخت نمی باشد. این قبیل به مسائل مربوط به قواعد خاص تجارت الکترونیک (امضای الکترونیکی، پول الکترونیکی) است که از موضوع ما خارج است. همچنین بحث حق پدید آورنده و حقوق مرتبط با آن به علت داشتن قواعد خاص از موضوع پژوهش کنونی کنار گذاشته شده است.
کلمات کلیدی:
داوری
تجارت الکترونیک
حقوق بین الملل
مقدمه
در حال حاضر فعالان بین المللی در زمینه داوری تجاری بین المللی معتقدند که روشهای سنتی داوری با حجم وسیع اختلافات تجاری بین المللی تطابق ندارد و نهاد دیگری که توان کافی برای حل و فصل مخاصمات بازرگای نوین را داشته باشد،باید جایگزین یا حتی الامکان مکمل سیستم داوری سنتی باشد و آن چیزی به غیر از داوری الکترونیکی نیست.نهاد اخیر که قریب به یک دهه از عمر آن می گذرد،همان مرجعی است که می تواند پا به پای شتاب و سرعت روزافزون مبادلات بازرگانی،فعالیتهای مربوط به انتقال تکنولوژی و تبعا دعاوی متعدد و پیچیده ناشی از آنها پیش برود اما بر سر راه این نهاد حقوقی موانع زیادی وجود دارد. از جمله در بحث شناسایی آرای الکترونیکی، یکی از شروط کنوانسیون نیویورک ۱۹۵۸، کتبی بودن موافقت نامه داوری است.
از یک طرف قراردادهای تجاری بین المللی به دلیل توسعه در عرصه ارتباطات تنوع شگرفی یافته اند و دستاوردهای فناوری جدید، جایگزین روش های نوشتاری شده و امروزه سخن از امضای دیجیتالی اسناد و مدارک الکترونیکی است. اما از طرفی شروط مربوط به شناسایی آرای الکترونیکی متاثر از کنوانسیون هایی است که در دهه های قبل مصوب شده اند یعنی زمانی که این مباحث تکنولوژیکی مطرح نبوده اند.
فلذا در این پایان نامه به بررسی یکی از موانع اعمال چارچوب الکترونیکی بر موافقت نامه داوری الکترونیکی یعنی شرط کتبی بودن و بیان راه کارهای حقوقی آن می پردازیم.
امروزه اکثر روابط حقوقی تجاری که در زمینه بین المللی فعالیت می کنند متضمن موافقت نامه داوری می باشند که در بردارنده تعهد طرفین رابطه حقوقی مبنی بر ارجاع اختلاف به داوری می باشد. قراردادهای داوری که پس از بروز اختلاف بین طرفین قرارداد اصلی ایجاد می شوند و یا قبل از بروز اختلاف به عنوان پیش شرط داوری لحاظ می گردند، مقوله بسیار مهمی هستند که تدقیق در تنظیم آن از بروز مشکلات و موانع آتی جلوگیری می کند. در قانون نمونه آنسیترال کمیسیون سازمان ملل برای توسع حقوق تجارت بین المللی و در قوانین داخلی کشورها شروطی مقرر گشته که تنظیم قراردادها بر اساس آن شروط باعث اعطای قابلیت شناسایی و اجرای رای داوری می گردد. موافقت نامه داوری ذاتاً یک قرارداد است و مانند همه قراردادها گاهی برای الزامی شدن و اجرا نیاز به دخالت دادگاه دارد. قراردادها یا کتبی یا شفاهی و یا ضمن ارتباط منعقد می شوند. علیرغم طبیعت قراردادی موافقت نامه داوری، قرارداد داوری مبتنی بر یک سری شروط است که به علت همین خصیصه، از دیگر قراردادها متمایز می شود. یکی از همین شروط ،شرط کتبی بودن موافقت نامه داوری است.
تشخیص رسمیت داشتن قراردادهای داوری ،بر اساس کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی از جمله بر اساس کنوانسیون ۱۹۵۸ نیویورک انجام می گیرد که سالها قبل، تدوین شده اند.از شروط شناسایی احکام داوری در کنوانسیون اخیر آن است که موافقت نامه داوری به صورت کتبی باشد. در این کنوانسیون تصور اینکه اسناد روزی به صورت الکترونیکی باشند نشده بود؛ از طرفی این کنوانسیون از جمله کنوانسیون هایی است که تعداد ۱۳۱ کشور به آن پیوسته اند یا آن را اجرا می کنند به همین دلیل برای تغییر آن با مشکل زیادی مواجه می شویم،به عبارت ساده تر نمی توان آن را به همین سادگی تغییر داد و می توان آن را دارای ضمانت اجرای عرفی نیست دانست .از طرف دیگر اسناد جدیدالتصویب مربوط به تجارت الکترونیک را در پیش روی داریم که نیازهای جدیدی را به همراه دارد و نمی توان منکر این نیازها شد و در واقع این را باید اثر عینیت بر حقوق در این باره دانست.
فلذا باید از تلفیق آنها به یک جمع بندی مثبت دست یافت. در این پایان نامه برای بررسی شرط کتبی بودن در قراردادهای داوری الکترونیکی ابتدا مفاهیم اولیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و سپس به این شرط و راه حلهای آن در حقوق معاصر می پردازیم.
فهرست مطالب
چکیده 1
شرح موضوع و ضرورت تحقیق 2
بخش اول : داوری و شیوه های حل اختلاف در تجارت بین الملل و و تجارت الکترونیک
فصل اول : مبانی ماهوی در تجارت الکترونیک 6
مبحث نخست: زمان و مکان ارسال ووصول ارتباطات الکترونیکی 6
گفتار نخست: زمان و مکان تشکیل قرارداد 6
بند نخست: آثار و نتایج مترتب بر تعیین زمان و مکان وقوع قرارداد 8
بند دوم: اختلافی بودن مساله و مبانی اختلاف 10
گفتار دوم: زمان و مکان ارسال و وصول ارتباطات الکترونیکی در عهد نامه 13
بند نخست: زمان ارسال و وصول ارتباطات الکترونیکی 15
بند دوم: مکان ارسال و وصول ارتباطات الکترونیکی 22
گفتار سوم: حقوق تطبیقی 23
گفتار چهارم: حقوق ایران 26
بند نخست: زمان ارسال داده پیام 26
بند دوم: زمان دریافت داده پیام 27
مبحث دوم: دعوت به ایجاب 28
فصل دوم : داوری قراردادی 35
مبحث اول: شرایط و زمان اعتبار ایجاب و قبول الکترونیکی 35
گفتار اول: مفهوم ایجاب و قبول الکترونیکی 36
گفتار دوم: ایجاب و تشخیص آن از دعوت به معامله 38
مبحث دوم: شرایط و زمان اعتبار حقوقی ایجاب و قبول الکترونیکی 43
گفتار اول: شرایط ایجاب و قبول الکترونیکی 44
بند اول: اعتبار ایجاب و قبول الکترونیکی 44
بند دوم: مسائل و ابهامات موجود 46
گفتار دوم: زمان اعتبار ایجاب و قبول الکترونیکی 52
بند اول: اهمیت تشخیص زمان اعتبار ایجاب و قبول 52
بند دوم: مبانی و تئوری های تشخیص زمان اعتبار قبول 53
بند سوم: تحلیل ماده 11 دستور العمل تجارت الکترونیکی اروپا 62
مبحث دوم: تشکیل اتوماتیک (خودکار) قرارداد 64
گفتار اول: مفهوم نمایده الکترونیکی 65
گفتار دوم: شناسایی قراردادهای اتوماتیک (مطالعه تطبیقی) 66
گفتار سوم: تحلیل حقوقی ایجاب و قبول اتوماتیک (خودکار) 69
بند اول: نماینده الکترونیکی به عنوان «وسیله» 71
بند دوم: نماینده الکترونیکی به عنوان «شخص» 74
مبحث سوم : مفهوم نمایندگی الکترونیکی 79
مبحث چهارم: بررسی چگونگی انتساب اقدام نماینده الکترونیکی به انسان 82
فصل سوم : قواعد تکمیلی درداوری در تجارت الکترونیک 83
مبحث اول : ادله اثبات و دلایل در داوری در تجارت الکترونیک و شرایط دلایل الکترونیکی و خصوصا امضا الکترونیک 83
گفتار اول :خصوصیات اسناد و ادله الکترونیکی 84
گفتار دوم : روش‌هایی برای خدشه وارد کردن به اصالت اسناد الکترونیکی 84
گفتار سوم : شرایط دلایل الکترونیک خصوصا امضا الکترونیک 86
گفتار چهارم : اقدامات و رای دادگاه 87
بند اول: دستورهای رسیدگی توسط دادگاه 87
بند دوم: دستورهای پیش از رسیدگی 87
بند سوم: شرایط ورود به شبکه در پروتکل دادگاه الکترونیکی 88
بند چهارم: شیوه اداره جلسه دادگاه الکترونیکی 88
بند پنجم: موضوعاتی که می توانند در دادگاه الکترونیکی مطرح شند. 89
بند ششم: پایان استفاده از دادگاه الکترونیکی برای یک موضوع با عنوانی خاص 89
بند هفتم: کد ورود 89
مبحث دوم: موقعیت آیین دادرسی حقوق دادگاه الکترونیکی در حقوق ایران 90
گفتاراول : مبانی شکلی در داوری در تجارت الکترونیک 91
گفتار دوم: داوری خلاء نهادی جامعه بین المللی را پر می کند. 91
مبحث سوم: داوری بازرگانی بین المللی و تحول ساختار جامعه بین المللی 102
گفتار اول: مراجعه به داوری بازرگانی بین المللی به جای دادگاههای دولتی 103
گفتار دوم : رهایی داوری بازرگانی بین المللی از سلطه دولتها 112
بخش دوم:تجارت بین الملل و جایگاه تجارت الکترونیک در تجارت بین الملل
فصل اول : تعاریف 117
مبحث اول: تجارت 118
مبحث دوم: حقوق تجارت 119
مبحث سوم : تجارت الکترونیک 120
فصل دوم : تاریخچه 123
مبحث اول: پیشینه تجارت الکترونیک 123
مبحث دوم : پیشینه تجارت الکترونیک و تقنین درباره آن 125
فصل سوم : منابع و انواع حقوق تجارت الکترونیک 128
مبحث اول : منابع حقوق تجارت 128
مبحث دوم: انواع تجارت الکترونیکی 129
گفتار اول: تجارت B2B – Business to Business 129
گفتار دوم: تجارت Business to Busines B2C 129
گفتار سوم: تجارت C2C consumer to consumer 130
گفتار چهارم: تجارت B2A Business to Administration 130
گفتار پنجم: تجارت C2A consumer to Adiminstration 130
بخش سوم : تجارت بین الملل و مراودات بانکی در تجارت الکترونیک
فصل اول: تجارت الکترونیک و اصول حاکم بر آن 132
مبحث اول : تجارت الکترونیک 132
مبحث دوم : اصول حاکم بر حقوق تجارت الکترونیک 134
فصل دوم : اعمال بانکی تجارت الکترونیک در تجارت بین الملل و حقوق بین الملل و در ایران 135
مبحث اول : بانکداری الکترونیک 135
مبحث دوم: بانکدای الکترونیک در ایران 139
مبحث سوم: عملیات بانکدای الکترنوکی در سیستم بانکی کشور 141
مبحث چهارم: اجزای بانکداری الکترونیک در ایران 142
گفتار اول :انواع کارت ها 142
فصل سوم : روشهای پرداخت و ضمانت اجرا و اثر آن در داوری 144
مبحث اول : روش های پرداخت الکترونیکی 144
گفتار اول : پول الکترونیکی 145
بند اول : مفهوم پول 145
بند دوم: مفهوم پول الکترونیکی 145
بند سوم – جریان پول الکترونیکی تهاتری 146
بند چهارم: ویژگیهای پول الکترونیکی 148
مبحث دوم : ضمانت اجرا در پرداخت های الکترونیک 148
گفتار اول: ضمانت اجرایی در زمینۀ چک های الکترونیکی 149
گفتار دوم: ضمانت اجرایی در زمینۀ کارت های اعتباری 149
گفتار سوم: سرقت جزئیات ذخیره شده کارت از رایانه بازرگان 150
گفتار چهارم: توصیه های در جهت مبارزه با خطرات پرداخت الکترونیکی 152
بخش چهارم : اعمال تجاری و امضاء الکترونیک و قرارداد الکترونیک
فصل اول : اعمال تجاری 155
مبحث اول : عقود تجاری 155
گفتار اول : عقود رضایی 156
گفتار دوم : عقود تشریفاتی 158
گفتار سوم :بررسی امکان تأمین تشریفات در قراردادهای الکترونیکی 162
مبحث دوم : قرارداد ها 164
فصل دوم : بررسی قواعد و فرایند قراردادهای الکترونیکی 165
مبحث اول : تشکیل قراردادهای الکترونیک 165
گفتار اول : مفهوم قرارداد الکترونیکی 166
مبحث دوم: اسباب وشرایط انعقاد قراردادهای الکترونیکی 169
گفتار اول: ابراز اراده 170
گفتار دوم: تشریفات انعقاد 173
مبحث سوم: شیوه های انعقاد قراردادهای الکترونیکی 175
گفتار نخست: انعقاد قرارداد از طریق «تلگرام»، تلکس، تلکپی و یانمابر» 176
گفتار دوم: انعقاد قرارداد از طریق «پایگاه داده» 179
گفتار سوم: انعقاد قرارداد از طریق «پست الکترونیکی» 181
گفتار چهارم: انعقاد قرارداد از طریق «مبادله الکترونیکی داده ها» 183
مبحث دوم : اسناد قرارداد الکترونیک 185
گفتار اول: شناسایی و پذیرش اسناد الکترونیک 185
گفتار دوم: اعتبار اسناد الکترونیک 188
بند اول: شرایط فنی لازم برای اعتبار اسناد الکترونیک. 188
بند دوم: اعتبار حقوقی و ارزش اثباتی اسناد الکترونیک 191
فصل سوم : امضاء الکترونیک 193
مبحث اول : بررسی قواعد و فرایند قراردادهای الکترونیکی 200
گفتار اول: تعریف و ماهیت قرارداد الکترونیک 201
بند اول: تعریف قرارداد الکترونیک 201
بند دوم: ماهیت قراردادهای الکترونیک 204
گفتار دوم: اعلام اراده از طریق واسطه های الکترونیک 205
بند اول: اعتبار داده پیام ها در ایجاد ماهیت حقوقی 205
بند دوم: ایجاب و قبول از طریق داده پیام های الکترونیک 210
مبحث دوم : قابلیت اجرایی قراردادهای الکترونیکی 219
گفتار اول: نتایج تعیین زمان و مکان تشکیل قرارداد 220
گفتار دوم: تعیین زمان و مکان تشکیل عقود غائبین 223
گفتار سوم: زمان و مکان ارسال و دریافت داده پیام ها 225
گفتار چهارم: اعتبار اسناد الکترونیک 235
بند اول: شرایط فنی لازم برای اعتبار اسناد الکترونیک. 235
مبحث سوم : قواعد شکلی 239
گفتار اول: مسائل زمان 240
گفتار دوم: خطاهای الکترونیکی 242
گفتار سوم: ثبت 244
گفتار چهارم: قواعد راجع به مصرف کننده 244
مبحث چهارم: شیوۀ دادرسی در دادگاه الکترونیکی 246
گفتار اول: آئین دادرسی (حقوقی ) در دادگاه الکترونیکی 247
بند اول : تأمین و ارائه دلیل 247
بند دوم: مواردی که اصحاب دعوی بر آن تشویق می شوند. 247
فصل چهارم: جایگاه حقوق امضاء الکترونیکی در مقام ایجاب و قبول 248
مبحث اول: جایگاه حقوق امضاء الکترونیکی در مقام ایجاب و قبول 248
مبحث دوم: جایگاه امضای الکترونیکی در نظام سنتی ادله اثبات دعوا 251
مبحث سوم: ارزش اثباتی امضای الکترونیکی در سیستمهای بسته 252
مبحث چهارم: ارزش اثباتی امضای الکترونیکی در سیستمهای باز 258
مبحث پنجم: تعارض دلایل الکترونیکی با دلایل سنتی اثبات دعوا 263
نتیجه گیری 267
منابع: 268
الف: فارسی 268
ب: انگلیسی 270
